Szczury niekoniecznie zaskarbiły sobie nasze uczucia. Częściowo wynika to z fizjonomii oraz wyglądu tychże stworzonek, częściowo z zaszłości historycznych związanych z przenoszeniem chorób – dżuma, zwana również Czarną Śmiercią, roznoszona była głównie przez szczurze pchły.
A czy słyszeliście może o ‘Szczurzym Królu’? Znawcy Marcina Lutra mogą skojarzyć cytat krytykujący Kościół katolicki (w wolnym tłumaczeniu: „…i ostatecznie mamy oto Papieża – szczurzego króla – ponad nimi wszystkimi”), niemniej jednak sam termin pierwotnie pochodzi z Niemiec (Rattenkönig) i oznacza… no właśnie co?
Po raz pierwszy spotkałem się z tym zwiedzając Muzeum Narodowe Otago (Dunedin, Nowa Zelandia). O! Oko wieloryba… O! Dwumetrowy japoński krab pacyficzny… O! … Co to jest?
Rys. 1. Szczurzy król z Muzeum Narodowego Otago, Dunedin, Nowa Zelandia.[1]
(moje zdjęcie niestety jest gorszej jakości)
Skoro już jeden szczur nie napawa optymizmem… to co dopiero taki (s)twór? Grupka szczurów, tutaj 8, w formalinie (pokazujmy to innym jak najdłużej – może napiszą o nas w Internecie!) połączona ogonami w… Szczurzego Króla! Jest to bardzo rzadkie zjawisko, kiedy to od kilku do nawet kilkudziesięciu (udokumentowany rekord to 32) osobników zaplątuje się ogonami w taki sposób, że żaden z nich nie jest w stanie uciec. Co ciekawe, ogony bardzo często zawierają złamane kręgi, co sugeruje bezowocne próby uwolnienia się z tego szczurzego węzła jeszcze za życia.
Jak to się dzieje? Rozpatrując sprawę z naukowego punktu widzenia, zauważono dwie zbieżne cechy, które zdają się sprzyjać narodzinom Szczurzego Króla: (i) regiony geograficzne o mroźnych zimach oraz (ii) szczur śniady (Rattus rattus). Rzeczywiście, gatunek ten posiada dość długi oraz giętki ogon, który w warunkach zimowania całego skupiska/gniazda szczurów ułatwia zaplątanie się i sklejenie w obecności lodu, sebum tudzież innych wydzielin. Wstępnie sklejone i spanikowane osobniki po przebudzeniu zapewne doprowadzają do utworzenia jeszcze bardziej złożonego węzła – prawie jak słuchawki w kieszeni 🙂
Rys. 2. Szczurzy Król – ekspozycja w Muzeum Historii Naturalnej, Uniwersytet w Tartu, Estonia.[2]
Oczywiście nie można wykluczyć umyślnego oszustwa – kto zabroni znaleźć pół tuzina martwych szczurów, związać im ogony a następnie oddać eksponat do muzeum – ‘szok i niedowierzanie’! Jak ‘to’ się zresztą poruszało? Każdy w swoją stronę i najsilniejszy ciągnie? Internet ponownie przychodzi z pomocą, tym razem wskazując na coś, co możemy nazwać – per analogia – Wiewiórczym Królem![4]
Jakkolwiek przedstawiony Szczurzy Król w czasach Średniowiecznych uznawany był za zły omen i przekleństwo, nietypowość zjawiska jest równa mojej fascynacji tymże tworem. W kolejnej części za tydzień przedstawię, że z dwóch możliwych wyjaśnień czym jest ‘Szczurzy Monarcha’, to przed chwilą przedstawione jest dużo przyjemniejsze…
Zachęcamy również do przeczytania naszego następnego artykułu ELEMENTUM pt.: “Szczurzy król II“, a także jeśli zainteresował Cię temat i chciałbyś dowiedzieć się więcej to zapraszamy do umówienia się na lekcję z biologii do naszego eksperta!
Graphical abstrakt – opracowanie własne.
[1] https://www.atlasobscura.com/articles/the-complicated-inconclusive-truth-behind-rat-kings
[2] Miljutin, Andrei, Rat kings in Estonia, Proc. Estonian Acad. Sci. Biol. Ecol., 2007, 56, 1, 77.
[3] Hart, Martin, Rats, 1982, 66. wydawnictwo: Allison & Busby, . ISBN 0-85031-297-3.
[4] [https://www.youtube.com/watch?v=vDbs-0b8zAU]